Camperreis Finland: uitgestippelde route

Wil je ook nog wat praktische informatie over Finland voordat je met de camper vertrekt? Lees gauw dit artikel. Hier heeft Tina alle info verzameld!

Camperroute door Finland

Ik ging naar Finland omdat ik daar nog nooit geweest was en omdat ik er maar heel weinig van wist. Het werd een eerste verkenning. Helsinki heb ik overgeslagen omdat ik niet graag met de camper in grote steden kom, maar verder heb ik het hele land bekeken.

Trittau

Finland ligt heel erg ver weg, verder dan ik dacht en dus zocht ik de kortste (en de goedkoopste) weg om er te komen. En dan nog was het rijden, rijden, rijden.

Ik vertrok tegen de middag vanuit Nederland en reed in een ruk door tot aan Trittau, net voorbij Hamburg. Het was geen fijne rit: tussen Osnabrück en Bremen zijn ze flink aan de weg aan het werken en rond Hamburg is het altijd druk. De volgende dag reed ik door naar Puttgarden. Een kennis had me verteld dat ik daar een combinatieticket moest kopen voor de ferry van Puttgarden-Rødby en gelijk een ticket Helsingør-Helsingborg, dat is de goedkoopste optie om in Zweden te komen.

Aangekomen in Denemarken nam ik een korte pauze op het eiland Farø waar een prachtige parkeerplaats met camperplaats is net over de brug rechts. Het was nog vroeg in de middag dus ik overnachtte er niet, maar reed door en kwam een paar uur later aan in Helsingør.

Trittau: campercontact site nummer8832. Een gedeelte van de parkeerplaats naast een grote supermarkt wordt vrijgehouden voor campers. Heel praktisch.

Osby

De ferry ging al snel en in Zweden aangekomen, reed ik nog een uurtje door naar Osby. Ik had geen andere reden om naar Osby te gaan dan dat de camperplaats daar warm aanbevolen werd op Campercontact. Ik was natuurlijk moe na deze lange rit, dus ik bleef er twee nachtjes staan. De camperplaats is inderdaad prachtig gelegen aan een meer. Osby zelf is vooral leuk voor kinderen omdat het Brio speelgoed hier gemaakt wordt en er een museum is met een gigantisch grote Brio spoorbaan.

Na een laatste stop in Järnä reed ik via het tunnelcomplex van Stockholm naar Grisslehamn. Ik had gehoopt in dit schattige vissersplaatsje te kunnen overnachten, maar helaas, ook de Zweden vieren vakantie in eigen land en alles was vol. Tijdens een welverdiend kopje koffie besloot ik diezelfde avond de boot naar Åland te nemen. De eilandengroep die middenin de Botnische golf ligt. En zo kwam ik ’s avonds heel laat aan op de camperplaats aan de haven van Mariehamn, de hoofdstad van Åland.

In Osby vind je campercontact site nummer 23201. Een hele mooie gratis camperplaats aan een meer. In Järnä vind je campercontact site nummer 82135. De parkeerplaats van een jeugdherberg vlakbij een afslag van de snelweg. Praktisch en met alle mogelijke faciliteiten.

In Grisslehamn vind je Park4night sitecode139689. Hier is een grote parkeerplaats en picknickplaats waar campers 24 uur mogen staan. In Mariehamn stond ik op campercontact site nummer 51277. Een mooie parkeerplaats voor campers aan de haven. Alleen maakt de jeugd van Mariehamn ’s nachts erg veel lawaai. De grote parkeerplaats achter het Shell benzinestation was een betere keuze geweest.

Åland

Åland valt onder Finland maar is vrijwel zelfstandig. Eeuwenlang werd Finland onder de voet gelopen, afwisselend door Zweden en door Rusland. Toen het zich in 1917 definitief losmaakte van Rusland wilde Åland eigenlijk liever bij Zweden omdat ze er Zweeds praten en ook cultureel meer Zweeds dan Fins zijn. De net opgerichte Volkenbond besloot dat het toch bij Finland bleef, maar dan wel heel zelfstandig. Finland doet buitenlandse zaken en douane, Åland doet zelf de rest voor de circa 30.000 inwoners die op 65 van circa 27.000 eilanden en scheren wonen.

Mariehamn ligt dan wel op het hoofdeiland, maar dit is eigenlijk een keten van eilandjes die met elkaar verbonden zijn door bruggen en dammen. Heel veel is er niet te zien op de eilanden, maar er is prima vakantie te vieren. De eilanden zijn vrij vlak waardoor je er hele lange fietstochten kan maken. Het zijn eilanden, dus overal zijn er mogelijkheden om in zee te zwemmen. Het verbaasde mij ook, maar de zomers zijn hier erg warm, het was rond de 30° graden toen ik er was.

Het culturele hoogtepunt van Åland is Kastelholm, een groot gerestaureerd kasteel uit de veertiende eeuw. Het heeft eeuwenlang dienstgedaan als militaire post van de Zweden om een aanval van de Russen af te kunnen slaan. Het kasteel was oorspronkelijk gebouwd op een rots, maar omdat de aardkorst hier langzaam stijgt, ligt het inmiddels op een groter eiland.

Ik was nog steeds niet ‘echt’ in Finland, dus ik reed via bruggen en dammen van eilandje naar rots naar eilandje naar Värdö om daar vanuit Hummelvik de boot naar Torsholma op de Brändö keten van eilanden te nemen.

Dat klinkt gecompliceerd en dat was het ook. Omdat Åland de toeristen graag iets langer op de eilanden houdt zijn de prijzen van de ferries niet helemaal logisch opgebouwd. Zo kostte een directe ferry naar het Finse vasteland om en nabij de € 400,-, maar reisde ik via een ander eiland en op het vreselijke tijdstip van 05.30 uur, dan kostte de hele reis € 23,60. Ik vond dat prijsverschil de moeite waard om het allemaal wat ingewikkelder te maken. De kaartjes voor de diverse ferries zijn te koop bij Ålandtrafiken in Mariehamn, maar het is handiger en goedkoper om ze te kopen via hun website.

Brändö & Kustavi

Ook Brändö was een hele keten van eilandjes en rotsen die verbonden waren door bruggen en dammen. Heel groot is het niet, inclusief lunch had ik in een halve dag alle hoeken van de eilanden wel gezien. Diezelfde avond nam ik de boot vanuit Åva, het laatste eilandje van de Brändö keten en kwam tegen middernacht aan in Kustavi, de eerste stad op een eiland in de Turku archipel, die wel helemaal Fins is.

Inmiddels moest ik steeds vaker gebruik maken van de Park4Night app. In Finland geldt het ‘allemansrecht’ wat betekent dat je vrij mag staan zolang je anderen niet lastig valt en de natuur niet vernielt. In praktijk betekent dat dat je mag overnachten op parkeerplaatsen, bijvoorbeeld in de stad, maar ook bij strandjes. Campercontact heeft slechts weinig van deze mooie plekjes, Park4Night gelukkig veel meer. Kustavi: campercontact site nummer 20748. Een extreem rustige camping met uitstekende voorzieningen, prima om even bij te komen van een lange reis.

De eilanden van de Åland archipel gaan vloeiend over in de Kustavi archipel. Omdat Åland vrij zelfstandig is binnen Finland en cultureel meer Zweeds dan Fins is, was ik pas in Kustavi ‘echt’ in Finland, hoewel ik nog steeds niet op het vasteland was. Wel was het vasteland nu verder zonder veerponten bereikbaar.

Kustavi is het hoofddorp van de Kustavi archipel, die bestaat uit circa tweeduizend eilandjes met in totaal een kleine duizend permanente inwoners. Het is een populaire, levendige badplaats. Veel mensen hebben hier een vakantiehuis aan het water en/of een boot in een van de vele jachthavens. Het centrum concentreert zich rond een kruispunt. Hier is de supermarkt, de kerk en even verderop wat restaurants met terrasjes en wat winkels. Er is overduidelijk geen gebrek aan ruimte, maar het is even wennen dat een vorm van de ons bekende knusheid daardoor ontbreekt.

Turku

De eerste stad op het echte Finse vasteland was Turku. Turku is de oudste stad van Finland, gesticht in de dertiende eeuw door de Zweden die er de hoofdstad van de Finse provincie binnen hun Zweedse Rijk van maakten. Het heette toen Åbo. De stad werd meteen lid van de Hanzesteden waardoor Zweeds de officiële taal was, Duits de handelstaal en Fins … Fins? Ook stond in Åbo de eerste universiteit van het land. In de achttiende eeuw overhandigde Zweden de provincie Finland aan de Russen, die vonden dat Åbo veel te dicht bij Zweden lag en het nieuwe Helsinki tot hoofdstad benoemden. De ellende was nog niet over: in 1827 brandde vrijwel de hele houten stad af. Voordeel daarvan was dat de stad opnieuw ontworpen werd door de stadsarchitect van Helsinki: C.J. Engel. En zo veranderde langzaamaan het grotendeels Zweedstalige Åbo in het Finstalige Turku.

Wat er nu nog staat dat ‘oud’ is, was ook vóór de grote stadsbrand van steen: het kasteel en de kathedraal. Beide gebouwen zijn in een andere stijl dan ik gewend ben en hebben uiteraard in de loop der eeuwen wat gedaanteverwisselingen ondergaan. Vlakbij het kasteel is het Forum Marinum, het scheepvaartmuseum met een museumhaven en alles wat je je maar wensen kan. Het is super groot en heeft alles, van oorlogsschepen tot windjammers. Andere bezienswaardigheden zijn de voormalige gevangenis en maar liefst twaalf musea. Ik bezocht nog de prachtige overdekte markt, met talloze winkeltjes met verse etenswaren, noten en thee, maar het was heerlijk weer dus daarna settelde ik lekker op de ontelbare gezellige terrasjes aan de rivier waar Turku aan ligt: de Aura.

Turku: Park4Night site nummer 62263: Ruissalo park, een grote parkeerplaats op een eilandje net buiten het centrum. Prima gelegen om naar het centrum te fietsen.

Rauma

Rauma is een stadje aan de kust met een binnenstad die compleet Unesco werelderfgoed is. Brandde houten Turku compleet af, in Rauma is al een aantal eeuwen geen brand geweest, met als gevolg dat de houten huizen er nog staan. Een leuke stad, die goed inspeelt op z’n beroemdheid door Unesco. De binnenstad is niet verworden tot een doods openlucht museum, maar is een binnenstad waar mensen wonen en werken. Wel zijn er heel veel winkeltjes in design, handwerken, mode, heel veel brillenwinkels en kappers.

Na Rauma reed ik naar het nabijgelegen Sammallahdenmäki, een gebied met zo’n vijftien graven en grafheuvels uit de bronstijd. Ook dit is geadopteerd door Unesco, maar ik moet heel eerlijk zeggen dat als er op het bordje gestaan had dat de stenen opgestapeld waren tijdens het landelijke scoutingweekend, ik het waarschijnlijk ook geloofd had.

In Sammallahdenmäki besloot ik ook mijn geplande route ietsje te wijzigen. Ik moest helaas besluiten Tampere over te slaan. Ik was er graag heen gegaan, want ik lees overal dat het zo’n leuke stad is met veel industrieel erfgoed. Maar er was in Tampere net een corona uitbraak gaande en ondanks mijn vaccinaties ben ik daar voorzichtig mee. Ik besloot de kust nog een eindje te volgen en naar Kristinestad – ook bekend als Kristiinankaupunki – rijden. Kristinestad is van oudsher Zweedstalig, vandaar dat de Zweedse naam eerst genoemd wordt. Onderweg kwam ik langs de Långfors brug, een oude stenen brug die onderdeel uitmaakt van een oude postroute uit de 16e eeuw.

In Rauma stond ik op campercontact site nummer 64954: een parkeerplaats grenzend aan het oude centrum. Praktisch voor stadsbezoek, maar niet ideaal om te overnachten. In Sammallahdenmäki overnachtte ik op Park4Night site nummer 126123: de parkeerplaats van de grafheuvels, groot en ruim genoeg om heerlijk rustig te overnachten.

Kristinestad

Volgens mijn reisgids staat Kristinestad bekend als het schattigste stadje van Finland en het is inderdaad erg leuk. Wederom geheel van hout en veel huizen zijn zelfs ouder dan die in Rauma: in Kristinestad is er nooit een grote brand geweest. Maar het is kleiner en iets minder afwisselend qua bouw dan Rauma. Kristinestad ligt op een landtong tussen de zee en een zeearm en richt zich op het strandtoerisme. Het is een vrolijk stadje met een positieve sfeer, vrij veel restaurants en terrasjes.

Na Kristinestad werd het echt tijd om te gaan controleren of er wel echt duizend meren zijn in het Land van de Duizend Meren.

Overnachten deed ik in Kristinenstad op campercontact site nummer 20805: prima camping op loop- en fietsafstand van het centrum, met eigen strandje.

Tuuri

Vanuit Kristinestad reed ik oostwaarts, het echte Finland in, het land van de duizend meren. De westkust van Finland is van oudsher erg Zweeds georiënteerd en wat betreft taal en cultuur duidelijk anders dan het meer oostelijke deel van Finland. Voor ons Nederlanders is de enorme ruimte een openbaring, de eindeloze bossen en meren met hier en daar een huis of een dorpje.

Finland bleek veel groter dan ik dacht. Het was rijden, rijden, rijden. De wegen waren allemaal hetzelfde: recht, hier en daar een flauwe bocht en aan weerszijden bomen. Heel af en toe een huis, vaker een paar brievenbussen ter indicatie dat er echt ook nog wel hier en daar iemand woont. En regelmatig glinstert er een meer achter de bomen. Maar er waren bijvoorbeeld geen benzinestations. Ik kon rustig 75 of 100 kilometer rijden zonder ook maar één benzinestation. En dan opeens komt er een grote kruising en zijn er drie bij elkaar, op iedere hoek van de kruising eentje.

Soms kom je na zo’n kilometers lange lege weg met bomen opeens een verrassing tegen. Helemaal uit het niets dook het minieme stadje Tuuri op. Druk dat het daar was! Honderden, zo niet duizenden auto’s, het reed af en aan, een joekel van een rotonde, een vreemd groot hoefijzer. Ik reed twee keer om de rotonde heen om te kijken wat het nou was, maar ik kon het niet ontdekken. Op de eerstvolgende parkeerplaats stopte ik en las dat in Tuuri, dat kleine plaatsje van zo’n vijfhonderd inwoners, het op een na grootste warenhuis van heel Finland gevestigd is. Zo kwam ik er langzamerhand achter dat het echte Finland heel anders is dan anders.

Kuusa

Ik overnachtte in Kuusa. Daar wilde ik heen vanwege een sluis die twee meren verbindt. Van nature zijn de meren verbonden door een stroomversnelling, maar om die te kunnen omzeilen met schepen, is een kanaal met sluis aangelegd. Kuusa bestond verder uit een paar huizen en een leuk restaurantje. De jonge vrouw achter de kassa werd helemaal zenuwachtig van mij, want ze had wel Engels op school geleerd, maar ik was haar eerste buitenlander ooit. Dit was de eerste keer dat ze haar school-Engels in de praktijk moest brengen. Ze deed het prima.

Ik stond in Kuusa op campercontact site nummer 78625: een parkeerplaats bij een restaurant aan het meer. Van hieruit wandel je zo de brug over naar de sluis en het dorpje. Daarna reed ik door naar Pieksämäki/Tahinlampi: Park4Night site nummer146335. Dit is de parkeerplaats van een heerlijk strandje met steiger en duikplank net buiten het stadje Pieksämäki. Hier bleef ik een paar dagen staan.

Varkaus

Via een paar dagen echte vakantie aan het strand van Tahinlampi bij Pieksämäki kwam ik aan in Varkaus. Dit bleek een echte grote industriestad te zijn met een enorme fabriek, Stora Enso, die alles doet op het gebied van houtverwerking: cellulose, pulp, maar ook vloerdelen en karton. Helaas geven ze geen rondleidingen, wel kan je met de camper stiekempjes een flink stuk het terrein op rijden. De onofficiële camperplaats in Varkaus is een van de leukste in heel Finland. Ik stond op het pleintje voor het Taipale Canal Museum waar ook een restaurant en een theatertje bij is. Het geheel staat aan het Taipale kanaal dat onderdeel uitmaakt van Saimaa binnenvaartroute door Finland. Behalve van de muziek in het theater en in het café, kon ik ook genieten van de grote houttransporten die door het kanaal kwamen.

Varkaus: Park4Night site nummer 260473: de parkeerplaats van het Taipale Canal Museum en een erg leuk restaurantje. Je deelt de parkeerplaats met konijnen, kippen en schapen.

Savonlinna

De volgende stop was het toeristisch centrum van het binnenland van Finland: Savonlinna, een stad gebouwd op eilandjes. Rond het prachtige Olavinlinna kasteel liggen een paar kleine straatjes met winkels en terrasjes. Het kasteel stamt oorspronkelijk uit 1475 en werd door de Zweden gebouwd om hun oostgrens te beschermen tegen de Russen. Veel hielp dat niet, want in 1743 gebruikten de Russen het om hun westgrens te beschermen tegen de Zweden. De Russen maakten er een echte vesting van met grote bastions. Inmiddels ligt Olavinlinna aan geen enkele grens en heeft het geen militaire functie meer. Het kasteel is nu een toeristische trekpleister en in de zomer zijn er openluchtconcerten.

Kasteel Olavinlinna ligt op een rotseilandje voor een groter eiland van Savonlinna. Eerst ga je over een loopbrug naar eilandje 1 en dan is er nog een loopbrug naar het feitelijke kasteeleiland, maar die brug ligt op enorme drijvers en kan zo weggeschoven worden wanneer er een boot langs moet. Geinig is dat je dat heel goed kan zien op Google Maps: ga je eerst naar de ‘gewone’ kaart, dan zie je de brug liggen, maar klik je daarna de satellietversie aan, dan is de brug helemaal weggeschoven. De boten waar de brug voor open moet zijn vaak oude stoomschepen uit het begin van de vorige eeuw waar toeristen nu leuke vaartochten mee kunnen maken. Helaas regende het flink toen ik er was, dus een eindje gaan varen had weinig zin. Tegenover het kasteel ligt het Riihisaari museum. Op de eerste verdieping van het museum is een permanente tentoonstelling over de scheepvaart over de meren. In de museumhaven liggen een paar gerestaureerde klassieke stoomschepen.

Savonlinna is bovendien het punt waar de binnenvaartroute door Finland zich splitst. Kleine kustvaarders, ook uit Nederland, gaan bij Vyborg het Saimaa-kanaal op. Dit kanaal is gedeeltelijke Russisch en gedeeltelijk Fins. Vanuit Lappeenranta varen de schepen dan via Savonlinna naar Joensuu in het oosten of Kuopio in het westen. Nederlandse schepen brengen vooral (wegen)zout naar Finland en nemen houtproducten als cellulose (voor papier), maar ook kalk mee terug.

De camperplaats in Savonlinna was wel heel praktisch gelegen ten opzichte van het kasteel, maar langs een grote weg en dus niet echt prettig om te overnachten. Ik vertrok voor een tweede korte vakantie naar Paksuniemi in de gemeente Rääkkyä, een jachthaven en restaurant bij een voormalige melkfabriek. Ze hadden het slim aangepakt: met in die oude melkfabriek toiletten, douches etc. en een aantal stroompunten die ook nodig zijn voor de boten, heb je gelijk een goeie camperplaats. Het was er heerlijk!

De camperplaats van Savonlinna vind je via campercontact site nummer 64968. Het is een perfect gelegen camper-parkeerplaats ten opzichte van het kasteel. Je kan er overnachten, maar er is wel erg veel verkeerslawaai. De camperplaats in Paksuniemi/Rääkkyä vind je via Park4Night site nummer 257388: prachtig gelegen camperplaats bij jachthaven en restaurant, met wellicht de goedkoopste wasmachine van Europa: € 4 voor wassen én drogen.

Joensuu

De weg van Paksuniemi naar Joensuu was genieten. Wat je in Finland en eigenlijk overal altijd moet doen is niet de weg nemen die de navigatie aangeeft, maar zelf iets uitdokteren. Ik reed langs het prachtige meer naar een veerboot, de ‘lossi’: overal waar geen bruggen zijn, zijn gratis veerboten met prachtige uitzichten over de meren. De laatste kilometers naar Joensuu waren tot mijn schrik vierbaans, dat was ik al lang niet tegengekomen en was weer even wennen.

Joensuu is naar Finse begrippen een vrij grote stad met 75.000 inwoners. Het is de enige echte stad in Karelië en heeft dus een belangrijke regionale functie, een bestuursfunctie en een grote universiteit. Het is ook een stad met flinke ambities: er wordt uitgebreid, zowel wat betreft nieuwe woonwijken als op het gebied van bedrijventerreinen en de moderne binnenvaarthaven. Ook is er veel om het leven aangenaam te maken zoals restaurants, terrasjes, theater, concerten, festivals etc. Dus je denkt, wow, Joensuu heeft het! En het is ook een levendige, gezellige stad, maar … Joensuu is wél leuk, maar niet mooi. Het centrum van de stad ligt rondom een groot marktplein met daaromheen gebouwen met als enig mogelijke omschrijving ‘lelijke Oostblok woon- en werkkazernes’. Er is slechts één gebouw waar een architect zijn best op heeft gedaan: het gemeentehuis annex theater. Ik vermoed dat er tijdens de opbouw van de stad nog een flinke Russische invloed heerste, immers de communisten hebben graag grote pleinen om parades te houden. Ik begrijp het eerlijk gezegd niet. Die designgevoelige, hippe, hypermoderne Finnen die niet even denken, hup, weg ermee, afbreken dat hele centrum, we ontwerpen een compleet nieuwe city aan de rivier met de allerprachtigste moderne architectuur ooit. Ze kunnen het! Dat is zeker.

Ik kwam steeds verder noordelijk en Finland werd steeds mooier. Het land is redelijk vlak, dus je kan er uren wandelen en ook heel goed fietsen. In en rond de steden en dorpen zijn meestal vrij liggende fietspaden aangelegd. Daarbuiten kan je prima fietsen op de gewone wegen: de Finnen fietsen en skeeleren zelf ook veel, dus automobilisten zijn het gewend. Bovendien is het verkeer nergens druk. Zo kwam het dat wat bedoeld was als tussenstop, een wat langer verblijf werd omdat het er zo ontzettend mooi was: Seinävuoren rotkolakso, een eindje de weg af bij Tuusniemi. Een uitzichtpunt over een kloofje, een meer waar je omheen kunt wandelen, maar ook in kan zwemmen en een parkeerplaats om te overnachten. Zoals heel vaak in Finland was het strandje aan het meer voorzien van toilet, vuurplaats, picknicktafels en alles wat je maar nodig hebt voor een fijne tijd aan het water. Ik kreeg nog een cadeautje van de natuur: op het meertje zwom een familie roodkeelduikers, die niet zo heel veel meer voorkomen.

De camperplaats van Joensuu is Campercontact site nummer 23019: een uitstekende stadscamping, dichtbij het centrum en van alle gemakken voorzien. In Tuusniemi stond ik op Park4Night site nummer252547: een droomplaats bij een prachtig meertje. Fijn wandelgebied.

Juankoski

Ik moest mezelf losrukken van het idyllisch gelegen meertje, maar op een gegeven moment reed ik toch weg en kwam terecht in Juankoski, een oud industrieel stadje. Er staat een inmiddels gesloten grote ijzerfabriek uit de 19e eeuw die af en toe te bezoeken is en ook een museum heeft. Nadat de ijzerfabriek ter ziele ging is er aan de achterkant een nieuwe kartonfabriek gebouwd. Omdat Juankoski dus al heel lang grote industrie heeft, hebben diverse andere zware bedrijven zich hier gevestigd. Het resultaat is dat Juankoski voor mij anders oogde dan de stadjes die ik tot dan toe gezien had: het had een centrumpje waar wat stoere jeugd rondhing en een enorm grote bar/discotheek. Juankoski blijkt een van de centra van de Finse rockmuziek te zijn. Een in Finland bekend zanger, Juice Leskinen, komt uit Juankoski en maakte het eerste popliedje in de Finse taal: ‘Juankoski here I come’. Dit was in Finland een muzikale revolutie vergelijkbaar met toen wij in Nederland door ‘Oerend Hard’ ontdekten dat je best in dialect kan zingen.

Verder ging het naar Nilsiä, wat net als Juankoski een echt centrumpje heeft. De meeste Finse steden hebben een groot centraal plein en de dorpen niet veel meer dan een kruispunt met benzinestations en supermarkten. Maar Nilsiä had een klein marktje, terrasjes en wat winkels. Rond Nilsiä zijn talloze mooie plaatsen om te overnachten aan een mooi meer, maar soms wil je wel eens wat anders: ik reed naar Tahko, een internationaal bekend ski- en sportcentrum met een heel grote parkeerplaats. Ik was van plan hier flink rond te kijken, maar helaas: dat weekend zou de Iron Man Triatlon, een internationaal sportevenement, plaatsvinden. Het was zaak om op tijd weg te zijn om de tot racefietsbaan omgetoverde weg nog op te mogen. Verrassend was dat waar veel Finse huizen in steden vierkante flats zijn, de vakantieappartementen in Tahko de uitstraling van Oostenrijkse chalets hebben.

Tahko: Park4Night site nummer 172743: de parkeerplaats van het internationale (winter)sportcentrum

Kajaani

Via Iisalmi waar niet zo heel veel over te vertellen is, kwam ik aan in Kajaani. Ook hier bestond het centrum weer uit een groot, vierkant plein omringd door vrij lelijke gebouwen. Maar Kajani heeft meer: midden in de rivier ligt een kasteelruïne uit 1604, de Kajanenborg.

Er is vreemd genoeg niet zo heel veel van de ruïne te zien omdat een belangrijke toegangsweg tot de stad dwars over de ruïnes heen is aangelegd. Maar ik was vooral gestopt in Kajaani vanwege een piepklein kanaaltje, het Ämmäkoskikanaal, dat een flink verval tussen twee meren overbrugt. In vroeger tijden werd het gebruikt voor de teerboten: Finland was de grootste leverancier van Europa van teer en het teer werd in grote vaten met lange roeiboten naar Oulu gebracht en van daaruit verscheept. In onder andere Nederland werd het Finse teer vooral gebruikt om houten schepen te breeuwen. Zodra de spoorweg was aangelegd was het afgelopen met de teerboten. In de jaren ’80 van de vorige eeuw is het kanaal in volle glorie hersteld en nu vindt er jaarlijks een roeiwedstrijd met teervletten plaats.

Ik overnachtte in Iisalmi op Park4Night site nummer 249447: rustig gelegen parkeerplaats aan het water. In Kajaani overnachtte ik op Park4Night site nummer 258581: zeer centrale en toch redelijke rustige parkeerplaats.

Suomussalmi

Van Kajaani reed ik naar Suomussalmi, waar ik flink veel bijleerde over de Finse geschiedenis. Vandaar kwam ik terecht in dat andere Finland: Lapland. Tot mijn stomme verbazing was het daar echt heel anders dan in het Finland dat ik tot dan toe had leren kennen.

Vlakbij het stadje Suomussalmi ligt de locatie waar de Finnen in 1939, ook tot hun eigen verbazing, een belangrijke slag tegen de Russen wonnen. De slag vond plaats tussen Suomussalmi en de Russische grens, langs de weg naar Raate: de Raatteentie. Aan het begin van de weg is een museum gewijd aan de slag en een herdenkingsveld ter herinnering aan de slachtoffers van de oorlog aan beide zijden. Het veld is bezaaid met net zoveel rotsblokken als er slachtoffers waren, met in het midden een monument (van Erkki Pullonen) met 105 koperen klokjes die tingelen in de wind. Rond het museum en langs de weg naar Raate zijn restanten oorlogsmateriaal, zoals inmiddels verroeste tanks, achtergelaten. Langs de weg staan ook monumenten ter nagedachtenis aan bepaalde gebeurtenissen of bijvoorbeeld aan de meestrijdende Oekraïners. De Raatteentie zelf is een vrij troosteloze, onverharde weg naar de Russische grens.

Het verhaal achter de strijd maakte op mij nogal indruk, omdat het duidelijk maakt dat Finland een heel andere Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt dan Nederland. Sinds 1917 was Finland eindelijk een zelfstandige republiek, los van Rusland en los van Zweden. In 1939 maakte Rusland zich zorgen dat Hitler weleens het oog kon laten vallen op Leningrad en bedacht dat het beter was Finland maar weer in te lijven. Rusland trok bij Raate de grens over richting Suomussalmi en was van plan door te wandelen naar Oulu. Wat volgde was wat in Finland de Winteroorlog heet, van 30 november 1939 tot 13 maart 1940. De Finnen riepen om hulp naar de geallieerden, de landen waar ze de laatste decennia toenadering toe hadden gezocht, maar de geallieerden kwamen niet. De slag bij Suomussalmi was dan wel gewonnen, maar de Winteroorlog verloren de Finnen. Het is dus begrijpelijk dat toen Duitsland vroeg of ze over Fins grondgebied naar Noord-Noorwegen mochten om Rusland binnen te vallen, de Finnen dat prima vonden en zelfs aanboden te helpen. Toen Duitsland de slag om Rusland eenmaal verloren had, volgde er nog de Laplandoorlog om de achtergebleven Duitsers weer Finland uit te krijgen. Omdat Finland samengewerkt had met Duitsland moest het land na de Tweede Wereldoorlog voor straf definitief land afstaan aan geallieerd land Rusland.

The Silent People
Net ten noorden van Suomussalmi ligt een weiland dat tegelijkertijd zeer indrukwekkend als super simpel is: the Silent People. In een gigantisch groot weiland staat een enorme massa mensen, bijna duizend, zomaar te staan. Zo lijkt het. In werkelijkheid zijn het aangeklede houten kruisen, met een grote graspol bij wijze van hoofd. Het is ontworpen door danser Reijo Kela die de zwijgende mensenmassa in een voorstelling gebruikte. Na een rondgang in onder andere Helsinki, Duitsland, Rusland en Engeland, hebben ze hier net buiten Suomussalmi, de geboorteplaats van Kela, een definitieve bestemming gevonden. De interpretatie mag je helemaal zelf bedenken, maar juist hier, zo vlakbij de slag om Suomussalmi, komt het beeld van de zwijgende massa wel heel sterk over. Overigens krijgen de kruisen vier keer per jaar nieuwe kleren, passend bij het seizoen en indien nodig wordt dan ook hun hoofd vernieuwd.

Suomussalmi: Park4Night site nummer50720: een prima parkeerplaats bij de jachthaven.

Kuusamo

Even verder naar het noorden passeerde ik de eland/rendier grens: de grens met Lapland. Dat is een duidelijk weergegeven grens. En hoewel slechts een enkele toerist een eland te zien krijgt, is het vrijwel onmogelijk geen rendier tegen te komen. Vanaf het moment dat je de grens met Lapland over gaat, lopen er met de regelmaat van de klok groepjes rendieren over de weg of net naast de weg, ze steken over of ze rennen een tijdje voor de camper uit.

In Kuusamo kwam ik erachter dat de Sami, de inwoners van Lapland, een heel ander slag mensen is dan de Finnen. Is het voor Finnen niet gebruikelijk te communiceren met mensen die ze niet kennen, de Sami heten iedereen van harte welkom in Lapland. Zij zijn trots op hun land, op hun volk en op hun cultuur en willen dat laten weten ook. Net boven Kuusamo zag ik voor het eerst in Finland een souvenirwinkel tegen, Riipisen. Het was wel meer dan een souvenirwinkel: een heel complex met twee winkels, een restaurant en een cafeetje. Binnen werd alles aangeprezen waar de Sami trots op zijn: producten van rendierhuiden, geweien, klederdracht, traditionele muziek, houtwerk, je kon het zo gek niet bedenken of het was er en de zeer welkome toerist kan alles bewonderen onder het genot van koffie en lokaal gebak. Dit was een heel andere sfeer dan ik tot nu toe had meegemaakt.

Kuussamo: campercontact site nummer: 65503. Niet een camping die ik zou aanbevelen, maar ik had een wasmachine nodig.

Lapland: Oulu

Zelden rijd ik de richting op die men verwacht en ik ging vanuit Kuusamo dus niet naar het noorden waar diverse organisaties berensafari’s naar observatiepunten aanbieden. Ik sloeg af richting het westen naar Oulu. Het was inmiddels al flink herfstig geworden in Noord-Finland en het regende hard. Ik stopte in Ylikiimingintie omdat het daar volgens Park4Night zo mooi zou zijn en het bovendien gestopt was met regenen. Het was meer dan prachtig: een rivier met stroomversnellingen en prachtige rotspartijen. Zoals zo vaak in Finland: keurig voorzien van picknickplaatsen, vuurplaatsen en toilet.

Oulu zelf ging helaas een beetje de mist in. Ik kwam aan met prachtig weer en plande om de volgende ochtend op de fiets de stad in te gaan. Ik las me die avond in en wilde de kathedraal, de teerpakhuizen, een beeldengroep en de markthal gaan bekijken. De volgende ochtend werd ik wakker en het hoosde van de regen én er stond een keiharde wind. Dat werd dus niks met die fiets. Ik ging met de camper de stad in. Dat was geen goed idee: niet alleen is Oulu een echte stad is met eenrichtingsverkeer en smalle straten, er waren straten afgezet door werkzaamheden en tot overmaat van ramp stond er ook nog eens een grote festivaltent op het enige parkeerterrein waar de camper qua hoogte kon staan. Zo vanuit de camper gezien leek het me een erg mooie en leuke stad, maar het is niet gelukt de camper te parkeren, rond te lopen en foto’s te nemen.

Oulu: campercontact site 57160: op en rond het eiland waar het stadion staat, zijn diverse parkeerplaatsen waar campers staan.

Rovaniemi

Ik was jarig in Lapland en waar kan je je verjaardag beter vieren dan bij de Kerstman? Dus toog ik naar Rovaniemi, waar de Kerstman het grootste deel van het jaar woont en kantoor houdt – alleen met Kerstmis is hij niet thuis.

Vanuit Oulu reed ik naar Rovaniemi. Het eerste deel van de weg, ongeveer tot Kemi, was saai: een gewone snelweg met aan weerszijden vrij veel industrie. Ongetwijfeld was er áchter de industrie wel weer een mooi landschap, maar ik moest doorrijden om op tijd in Rovaniemi te zijn. Zodra ik na Kemi de weg naar Rovaniemi insloeg, werd het weer mooi. Bij Tervola stak ik het water over, zodat ik langs de andere oever over een rustigere weg kon rijden.

Kerstdorp
De Kerstman heeft een eigen dorp pal op de Poolcirkel, net voorbij Rovaniemi, de hoofdstad van het Finse gedeelte van Lapland. Natuurlijk is het een enorme commerciële toestand, maar wel een léuke commerciële toestand. Zo midden in de zomer en in coronatijd was het rustig in het dorp, maar in normale jaren komen er meer dan een miljoen mensen.

Rovaniemi heeft er zelfs een vrij groot vliegveld voor. Omdat het zo rustig was, waren er helaas een aantal winkels en restaurants gesloten, maar gelukkig waren er genoeg open. Bij wijze van verjaardagscadeautje kocht ik een prachtige lap stof van Marimekko om gordijnen voor Lily de Camper van te maken. Ook het postkantoor was gesloten, maar wegens renovatie. Dat is namelijk erg leuk gevonden: je kan hier of online een kerstcadeautje voor iemand kopen en dan wordt het met stempels en zegels van de kerstman met Kerstmis bezorgd. Nu waren er alleen brievenbussen waarbij je kon kiezen of je ansichtkaart nu of met Kerstmis verstuurd werd. Ik ging op de foto met de Kerstman en als je de foto koopt, kost je dat maar liefst € 40,00. Ja, ik heb de foto gekocht, nee hij is niet voor publicatie. In de winter kan je hier ook met husky sledes of sneeuwscooters de bossen in, maar nu, in de zomer, hoorde ik ’s nachts vooral dat de husky’s nauw verwant zijn aan de wolf.

Recht tegenover de ingang van het dorp is een camperplaats van het soort waar ik normaal met een grote boog omheen rijd: een dure veredelde parkeerplaats. Maar ja, je wil naar de Kerstman, of je wil niet naar de Kerstman!

Rovaniemi schijnt overigens een fantastisch arctisch museum te hebben, maar daar ben ik helemaal niet meer geweest.

Rovaniemi: campercontact site nummer 97746: tsja, een keurige, veilige, onpersoonlijke, dure camperplaats, maar wel perfect gelegen.

Sodankylä

Via de prachtige stroomversnelling Vaattunkijoki vlakbij Vikajärvi reed ik richting Sodankylä. Onderweg kwam ik iets heel typisch tegen: plotseling verdubbelde de rijweg en deze bleef zo’n twee kilometer lang heel breed en opvallend goed onderhouden. Daar kan in geval van nood een vliegtuig landen. Er schijnen best veel van dit soort noodlandingsbanen in Finland te zijn, wat me gezien hun geschiedenis met Rusland niet echt verbaasde.

Ik stopte voor koffie bij Café Martta in Potkuriparkki. Daar verbaasde ik me weer over het verschil tussen de Sami en de Finnen: de Sami lijken een veel levendiger volk te zijn dan de Finnen, met meer gevoel voor humor en meer joie de vivre. Zelfs de bushokjes zijn hier nóg een slag gezelliger. Maar ook is Lapland tot mijn stomme verbazing uitstekend ontwikkeld voor het toerisme. Dat had ik niet verwacht. Er is van alles, van allerlei vormen wintersport tot bootjesverhuur, van vijf sterrenhotel tot glazen huisjes waar je het noorderlicht vanuit je bed kan zien, restaurants, nachtclubs, alles is er.

Luosto

Even voorbij Café Martta verliet ik de voorgenomen weg naar Sodankylä: er stond namelijk een bordje – in het Engels! – ‘scenic route, hier rechtsaf’. Dus dat deed ik. Blijkt dat daar gewoon midden in het niks een hele bergrug is: nationaal park Pyhä-Luosto, compleet met ski-resorts. Ik vond Luosto best leuk en ik vond er een goed plekje om te overnachten.

Ergens in die bergen is trouwens een amethist-mijn waar je zelf amethist kan zoeken, maar de winkeltjes in Luosto verkopen het gelukkig ook.

Luosto: Park4Night site nummer: 56497. Een parkeerplaats naast een meertje bij een leuk wintersportdorpje.

Sodankylä

De rendieren deden hun uiterste best om mij flink te vertragen, maar uiteindelijk kwam ik dan toch in Sodankylä. Ik wilde hierheen om de oude kerk te zien. Deze kerk is namelijk de eerste kerk van de Sami nadat ze niet al te zachtzinnig overgehaald waren om christen te worden. De kerk is oorspronkelijk van 1689. Het interessante eraan is dat het een ‘teerkerk’ is. De kerk is volgens dezelfde methode gebouwd als houten schepen, gebreeuwd dus. Helaas is hij alleen in de zomer open en die was al voorbij: gesloten tot zomer 2022, stond er op het bordje.

Ik vertrok naar een zorgvuldig uitgezocht plekje net boven Sodankylä omdat er een reële kans was dat er noorderlicht zou zijn. Ik had een perfect wijds uitzicht richting noorden, dus áls het er, zoals de Aurora-app voorspelde, zou komen, zou ik het heel erg goed kunnen zien. Het kwam niet. Je vindt de plek op Park4Night site 39591.

Kittilä

Inmiddels begon het al flink koud te worden en werd het tijd om voor de winter uit te rijden. Ik bleef nog een paar dagen in en rond Kittilä. Ik vond het een vriendelijk dorpje, een mooie omgeving en ik wilde dat noorderlicht nog een kans geven. Maar helaas, ik was in Finland, ik was in Lapland en heb noch het noorderlicht, noch een eland mogen aanschouwen. Rendieren wel. Hordes rendieren. Voor de camper, achter de camper, naast de camper, overal rendieren.

En ik heb wél de elandstickers gekocht voor op de camper!

Kittilä: Park4Night site nummer 266611: een fijne plek in het gezellige dorp Kittilä en ook hier had ik het noorderlicht goed kunnen zien, als …

Vanuit Kittilä ging ik voor het koude weer uit weer naar huis. Via Zweden. Dat waren nog heel wat kilometers te gaan en in één keer doorrijden is natuurlijk ook wel zonde als je eenmaal zover gekomen bent. De route die ik weer terug reed vind je in het artikel: camperroute Zweden!

Lijkt het je nu toch om ook deze reis te maken, maar heb je nog geen camper of is je huidige camper niet geschikt voor zo’n verre reis door Scanidavië? Neem een kijkje bij campermakelaar Motorhome Depot. Hier kan je een tweedehands camper kopen, je eigen camper verkopen of je camper inruilen. Of neem gerust even contact met ons op om alle mogelijkheden te bespreken.